به نقل از «پول نیوز»

کاروانسرای ایرانی با قدمتی از دوران باستان تا قاجاریه

تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۰۸۶۳۷

ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای ایرانی با قدمتی از دوران باستان تا قاجاریه، بیانگر هنر معماری و فرهنگی نیاکان ما بوده است.

روز گذشته در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که در ریاض عربستان برگزاری شد، پرونده «کاروانسرا‌های ایران» تأیید شد و به ثبت رسید و بدین ترتیب، «کاروانسرا‌های ایران» بیست و هفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران در فهرست جهانی یونسکو شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پرونده کاروانسرا‌های ایران، شامل ۵۴ کاروانسرای تاریخی در ۲۴ استان کشور است که البته از بین صد‌ها کاروانسرا انتخاب شده‌اند و در توضیح ویژگی‌های آن در پرونده آن چنین آمده است کاروانسرا‌ها یکی از مهم‌ترین اَشکال معماری ایرانی هستند که باعث توسعه مسیر‌ها و نیاز‌های مرتبط با خواسته‌ها و مقتضیات سفر شده است. این کاروانسرا‌ها با مقایسه نقشه ۲۰۰ کاروانسرا انتخاب شده‌اند و هیچ‌یک از آن‌ها نقشه تکراری ندارند؛ بنابراین مشهود است که کاروانسرا‌ها نتیجه و محصول خلاقیت و نبوغ معماران ایرانی در طول تاریخ است.

فهرست ۵۴ کاروانسرای ایران که ثبت جهانی شدند

در این پرونده، ۵۴ کاروانسرای ایران ثبت شده‌اند که عبارتند از: دیر گچین (قم)، نوشیروان (اصفهان)، پرند یا قلعه سنگی (تهران)، رباط شرف (خراسان رضوی)، سنگی انجیره (یزد)، جمال‌آباد (آذربایجان شرقی)، عباس آباد تایباد (خراسان رضوی)، فخر داوود (خراسان رضوی)، شیخعلی خان (اصفهان)، مرنجاب (اصفهان)، امین‌آباد (اصفهان)، گبرآباد (کاشان)، مهیار (اصفهان)، گز (اصفهان)، کوهپایه (اصفهان)، مزینان (خراسان رضوی)، ایزدخواست (فارس)، فخرآباد (خراسان رضوی)، سرایان (خراسان جنوبی)، قصر بهرام (سمنان)، آهوان (سمنان)، میامی (سمنان)، عباس آباد (سمنان)، میاندشت (سمنان)، زین الدین (یزد)، میبد (یزد)، فرسفج (همدان)، خواجه نظر (آذربایجان شرقی)، دهدشت (کهگیلویه و بویراحمد)، بیستون (کرمانشاه)، گنجعلی‌خان (کرمان)، گویجه بل (آذربایجان شرقی)، خوی (آذربایجان غربی)، صائین (اردبیل)، تی تی (گیلان)، باغ شیخ (مرکزی)، زعفرانیه (خراسان رضوی)، مهر (خراسان رضوی)، ینگه امام (البرز)، بستک (هرمزگان)، برازجان (بوشهر)، خرانق (یزد)، آجری انجیره (یزد)، افضل (خوزستان)، نیستانک (اصفهان)، چاه کوران (کرمان)، چمشک (لرستان)، رشتی (یزد)، تاج آباد (همدان)، ده محمد (خراسان جنوبی)، خان (خراسان جنوبی)، چهل پایه (خراسان جنوبی)، سعدالسلطنه (قزوین) و رباط قلی (خراسان شمالی) است.

نمایندگان ایکوموس، قطر، زامبیا، پادشاهی عمان، نیجریه، روسیه، هند، آفریقای جنوبی، مالی، یونان، اتیوپی، عربستان سعودی، بلژیک، بلغارستان و آرژانتین با اشاره به تاریخچه، سازه معماری، اهمیت و جایگاه آن در سفرهای تاریخی در مسیرهای بیابانی، ارزش های فرهنگی از ثبت کاروانسراهای ایران حمایت کردند. 

رسول وطن‌دوست به نمایندگی از هیأت اعزامی ایران در ریاض گزارشی از پرونده کاروانسراهای ایران ارائه کرد و سخنان خود را با ابیاتی از مثنوی معنوی مولانا که به حکایت سه مسافر (مسلمان، مسیحی و یهودی) اشاره دارد، به پایان رساند: 
کرده منزل شب به یک کاروانسرا 
اهل شرق و اهل غرب و ماورا
مانده در کاروانسرا خرد و شگرف
روزها با هم ز سرما و ز برف 

۲۷ میراث فرهنگی ایران ثبت جهانی شدند

با ثبت این تعداد آثار میراث فرهنگی ملموس ایران به ۲۷ عدد افزایش یافت. تا قبل از ثبت جهانی کاروانسراها، ایران موفق شده بود ۲۶ اثر تاریخی و طبیعی خود را در یونسکو ثبت کند که از این منظر در رتبه نهم جهان قرار دارد. تا پیش از انقلاب اسلامی هیچ‌کدام از آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور در فهرست میراث‌جهانی به ثبت نرسیده بود. در سال ۱۳۵۸ (۱۹۷۹) سه اثر چغازنبیل، تخت‌جمشید و میدان امام (نقش جهان) اصفهان در فهرست میراث‌جهانی قرار گرفت. از آن سال به بعد در حدود ۲۴ سال هیچ پرونده‌ای برای ثبت‌جهانی تشکیل نشد و بعد از بیش از دو دهه، تخت سلیمان در آذربایجان‌غربی در سال۱۳۸۲ (٢٠٠٣) و مجموعه ارگ بم کرمان ۱۳۸۲ (۲۰۰۳) و مجموعه پاسارگاد در فارس در سال ۱۳۸۳ (٢٠٠۴) در یونسکو به ثبت جهانی رسید. این روند در سال‌های بعد ادامه پیدا کرد و گنبد سلطانیه در زنجان در سال ۱۳۸۴ (٢٠٠۵) و محوطه بیستون در کرمانشاه در سال ۱۳۸۵ (٢۰٠۶) هفتمین و هشتمین اثر ملی ایران هستند که در یونسکو ثبت‌جهانی شده‌اند.

مجموعه کلیسا‌های آذربایجان شامل قره کلیسا، سن استپانوس و زُر زُر در سال ۱۳۸۷ (٢٠٠٨) و سازه‌های آبی شوشتر در خوزستان در سال ۱۳۸۸ (٢٠٠٩) نهمین و دهمین آثار ثبت شده ایران هستند که در فهرست جهانی ثبت شده‌اند و در ادامه این روند در سال ۱۳۸۹ (٢٠١٠) ایران موفق به ثبت دو اثر در فهرست جهانی شد، بازار تبریز در استان آذربایجان شرقی و بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در استان اردبیل به دلیل ویژگی‌های معماری و تاریخی در حافظه جهانی قرار گرفت.

با ثبت مجموعه باغ‌های ایرانی شامل ۹ باغ پاسارگاد در مرودشت فارس، باغ ارم شیراز، چهل‌ستون اصفهان، باغ فین کاشان، عباس‌آباد بهشهر، باغ شاهزاده کرمان، اکبریه بیرجند، باغ دولت آباد یزد، پهلوان‌پور مهریز یزد در سال ۱۳۹۰ (٢٠١١)، مسجد جامع اصفهان و برج گنبد قابوس در گلستان در سال ۱۳۹۱ (٢٠١٢) و مجموعه فرهنگی تاریخی (کاخ) گلستان تهران سال ۱۳۹۲ (٢٠١٣)، در یونسکو تعداد آثار جهانی ایران در طول ۳۵ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ۱۶ اثر رسید.

شهر سوخته در سیستان و بلوچستان که در سال ۱۳۹۳ (٢٠١۴) در یونسکو به ثبت رسید، و بلافاصله در سال بعد منظر فرهنگی روستای میمند در کرمان و محوطه باستانی شوش در استان خوزستان در سال ۱۳۹۴ (٢٠١۵) به فهرست جهانی یونسکو ملحق شدند.

در سال ۱۳۹۵ (٢٠١۶) ایران موفق به ثبت دو اثر ارزشمند ملی در فهرست جهانی یونسکو شد، در پرونده اول بیابان لوت که در پهنه استان‌های کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان قرار دارد جایگاه جهانی پیدا کرد؛ دومین پرونده‌ای که در سال ۱۳۹۵ (٢٠١۶) از ایران در حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسید، مجموعه یازده رشته قنات و کاریز ایرانی شامل قصبه گناباد، بلده فردوس، باغ زارج یزد، حسن‌آباد مهریز، آسیاب‌آبی میرزانصرالله مهریز، گوهرریز جوپار کرمان، دوقلو‌های اکبرآباد و قاسم‌آباد بروات، مون اردستان، وزوان میمه و مزدآباد اصفهان که از قدیمی‌ترین و عجیب‌ترین سیستم‌های آبرسانی جهان و شاهکار معماری و مهندسی ایرانی است.

ثبت شهر تاریخی یزد به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران در سال ۱۳۹۶ (٢٠١٧)، چشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی فارس در سال ۱۳۹۷ (٢٠١٨) و جنگل‌های هیرکانی در استان‌های گلستان، مازندران، گیلان و سمنان در سال ۱۳۹۸ (٢٠١٩)، سه اثر ارزشمندی است که در سال‌های پیش از شیوع کرونا در یونسکو به ثبت رسید و فروکش کردن کرونا، منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان در منطقه کرمانشاه و کردستان و راه‌آهن سراسری ایران در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۱) در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفتند.

منبع: پول نیوز

کلیدواژه: کاروانسرای کاروانسرای امین الدوله کاروانسرای گدوک گردشگری فهرست جهانی یونسکو کاروانسرای ایران آذربایجان شرقی فهرست جهانی ۵۴ کاروانسرای یونسکو به ثبت ثبت رسید کاروانسرا ها خراسان جنوبی خراسان رضوی ثبت جهانی جهانی شد شده اند

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۰۸۶۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رشد اقتصادی در گرو صلح جهانی است

مدیرکل دیپلماسی اقتصاد مقاومتی وزارت امور خارجه کشورمان در آیین گشایش مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا (ACD) در اصفهان گفت: پیش بردن اهداف اقتصادی در جهان به‌تن‌هایی نتیجه‌بخش نیست و به همکاری همه‌جانبه نیاز دارد، زیرا رشد اقتصادی در گیتی نیازمند برقراری رفاه و صلح است تا بتوان امکان همکاری‌های بین‌المللی را از طریق مبادی ذی‌صلاح فراهم ساخت.

علی چگنی افزود: هدف ایران در این اجلاس، جلب همکاری‌های همه‌جانبه برای رسیدن به اهداف نشست حاضر است افزود: 

او  با تاکید بر اهمیت تکوین چنین مجامعی گفت: قابلیت‌های زیادی وجود دارد که در این مجمع می‌توان به آنها پرداخت و ‍‍ هر کشور بر اساس توانایی‌های خاص خود در نیل به اهداف مجمع دخیل باشد.

مدیرکل دیپلماسی اقتصاد مقاومتی وزارت امور خارجه تصریح کرد: اجلاس اصفهان می‌تواند به الگو‌های بین بخش‌های خصوص و دولتی تبدیل شود.

چگنی ادامه داد: وزارت امور خارجه ایران آمادگی دارد تا از طریق پشتیبانی‌های دولتی و همکاری دیگر کشور‌های عضو مجمع، خود را به اهداف اقتصاد جهانی نزدیک کند، البته این رشد و پیشرفت سریع نخواهد بود و از طریق همکاری‌های متقابل بوجود می‌آید.

او گفت:ما باید بدانیم کشور‌های دیگر چه کمک‌هایی می‌توانند در این زمینه انجام دهند ضمن‌اینکه جلسات نشست بسیار مهم است و می‌تواند نقش مهمی را در ارتقای سطح ارتباطات فی‌مابین ایفا کند.

مدیرکل دیپلماسی اقتصاد مقاومتی وزارت امور خارجه ایران افزود: کشور‌های عضو ACD را به نهایت همکاری دعوت می‌کنیم، زیرا حضور آنها در این مجمع نشان می‌دهد که می‌توانیم همکاری‌های فعالانه‌ای را با یکدیگر داشته باشیم.

مدیر روابط عمومی فدراسیون اتاق‌های بازرگانی امارات عربی متحده نیز در این اجلاس گفت: در سال‌های گذشته مجمع جهانی اتاق‌های بازرگانی در دُبی برگزار و در آنجا موضوع تغییر سرویس‌های اتاق‌های بازرگانی مطرح شد و بر همین اساس ما می‌خواهیم تغییرات جدیدی را در این زمینه بوجود آوریم.

عبدالله حسن محمد العامری افزود: بر همین اساس باید سرویس‌های جدیدی ایجاد شود و سپس ارتقاء یابد که در این راستا باید از هوش مصنوعی استفاده کنیم و بعنوان اتاق‌های بازرگانی این اطمینان را داشته باشیم که فعالیت‌ها بصورت پیوسته خواهد بود.

مدیر روابط عمومی فدراسیون اتاق‌های بازرگانی امارات متحده عربی با تاکید بر اینکه در مجمع اصفهان باید توانایی کشور‌ها را در نظر بگیریم، تصریح کرد: ما در اتاق بازرگانی کشورمان آمادگی کامل داریم تا تجارب دیگران را بیاموزیم و تجارب خود را به اشتراک بگذاریم و تاکنون نیز روابط خوبی را با اتاق بازرگانی ایران داشته‌ایم، اما اکنون نیازمندیم که بدانیم چه قدم‌هایی باید برداشته شود تا بتوانیم مسیر را برای فعالی بخش‌های خصوصی نیز هموار سازیم.

مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا (Asia Cooperation Dialogue) با هدف ارتقاء همکاری و همگرایی منطقه‌ای بین دولت‌ها و سازمان‌های منطقه‌ای آسیا در ژوئن ۲۰۰۲ در «چاآم» تایلند تأسیس شد و اکنون ۳۵ کشور در آن عضویت دارند.

ایران نیز در ژوئن ۲۰۰۴ به این مجمع پیوست و در سال ۲۰۰۹ بعنوان کشور پیشگام همکاری فرهنگی انتخاب شد. در حال حاضر ریاست این مجمع بر عهده کشورمان است.

کشور‌های بحرین، بنگلادش، برونئی دارالسلام، کامبوج، چین، هند، اندونزی، ژاپن، کره جنوبی، لائوس، مالزی، میانمار، پاکستان، فیلیپین، قطر، سنگاپور، تایلند، ویتنام، قزاقستان، کویت، عمان، سریلانکا، بوتان، مغولستان، امارات عربی متحده، روسیه، عربستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، افغانستان، ترکیه، نپال و فلسطین، عضو مجمع گفت وگوی همکاری آسیا ACD هستند.

این اجلاس به مدت ۲ روز در محل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان ادامه دارد.

باشگاه خبرنگاران جوان اصفهان اصفهان